Dy rrëfime te viteve me pare nga VASIL RUCI DHE KRESHNIK CIPI
Gëzim Llojdia
1- Kujtojmë këtu se rreth 30 vjet më parë, "Flamurtari" i Vlorës gjunjëzoi Partizanin e Beogradit duke e larguar nga kupat e Evropës. Aty nga vitit 2000, kam intervistuar një ndër ata sportistët e Vlorës.
Bomberi i shquar i "Flamurtarit", ai që rrëzoi në gjunjë radhën e portierëve shqiptarë të viteve 80', quhet Vasil Ruci. Ka lindur në Vrenezë, kështu thirret edhe sot ajo që përmendej si lagja pranë agjensisë. Vendlindja është rregjistruar në muaj të brishtë: 17 Shkurt 1958. Ja cili ishte rrëfimi i tij.
Viti 1987."Partizani" i Beogradit në atë kohë mbërrinte nga ajo pjesë e ngrysur e Ballkanit. Në Vlorë, kjo skuadër gjeti një tjetër skuadër që ishte gati ta hante të gjallë. Ishte politika që e konsideronte atë një lojë politike. Situata në Shqipëri ishte e ndezur. Kurse në Vlorë tensioni ishte ca gradë më tepër. Nuk flitej veç për fitore. Ishte harruar gruri e misri. Propaganda ishte drejtuar tek "Flamurtari". Presionet dhe trysnia ishte e jashtëzakonshme. Fitorja 2:0 në Vlorë me gol të Iliadhit, dhe një autogol. Temperatura u rrit përpara se të shkonim në Beograd. Përpara se të kapërcenim kufirin na thanë: Duhet të fitoni se kjo është një lojë politike. Situata në Beograd ishte tjetër. Ata e konsideronin thjeshtë një lojë. Goli i Kushtës na çliroi nga dy përgjegjësi, ajo politike dhe ajo sportive. Pas minutës së 72' kualifikimi ynë ishte i sigurt. U kualifikua edhe pse në Beograd humbën 2:1. Kështu e rrëzuam "Partizanin" e Beogradit, e cila mbante në skuadër emra të mëdhenj, Smajç, Xhurobski dhe Katanec. Ky i fundit është trajner i Sllovenisë, që zhvilloi ndeshje të mëdha në evropianin e fundit. Si vajtja dhe kthimi u përshkuan me avion dhe autobuzë. Në Han të Hotit kemi ndjerë për herë të parë reprezaljen e shtetit. Deri atëherë ajo ishte drejtuar tërthorazi, por aty gjetëm "fytyrën" e asaj kohe.Sapo mbërritëm në kufi, doganierët ishin të ngrysur dhe na thanë se me një urdhër nga lart do të kontrollohej autobuzi. Ferko do të thërriste: përgatituni për zhveshje, gati i kanë hekurat këta. Na zbritën, na kontrolluan duke na zhveshur. Çmontuan edhe sedilet për ti kontrolluar. Tahos, Ziajt, Cipit, mua, na morën nga një Tv që na i kishin dhuruar kosovarët. Ata kishin ardhur atë ditë nga viset e Kosovës. Populli shkodran na priti me lule. Bllokoi autobusin dhe bëri festë sikur të ishim ekipi i tyre.
2- "Futbolli, krahasohet me artin, për nga bukuria. Gjithë ato ëndrra u pikëzuan një ditë. Më mori një shok tek "Shtëpia e Pionierit" dhe më dorëzoi tek Skënder Ibrahimi. Provoje, i tha, edhe këtë. Më dha një bluzë. Futu, më tha, por mos ki frikë". Kështu e fillon prezantimin e tij Vasil Ruci, dhe më tej vazhdon: "E kisha ëndërruar të bëhesha futbollist. Aty gjeta një ditë të gjithë ata që do të mbeteshin yjet e futbollit. Ishte Perlat Musta, Kreshnik Cipi, Hasan Lika, Kokalari, Mile, Kërçini, H. Gega, Agron Dauti. Ishte një spartakiadë, ku u shpallën më të mirët. Kishim humbur. Dridheshim në pushim, më saktë qamë, kur hymë, fituam 3:1. Kështu u bëra protagonist për ekipin e të rinjve. Dy vjet aty, rreth moshës, 15-17 vjeç kam kaluar me të rinjtë. Më kujtohet që në një kampionat kam shënuar 14 gola. Në konceptin e një sulmuesi, golat janë epiqëndra e tij. Në fillim kam provuar mesfushën si lojtar, më vonë gjendem sulmues i "Flamurtarit".- Me ndihmën e B. Birçes kam luajtur ndeshjen e parë në vitin 1976 ku përballë ishte Kavaja. Bëra një gol, që më drodhi nga emocionet. Depërtova tek sulmuesit që ishin hijerëndë me peshë në futbollin e Vlorës. Ishte një treshe; Sh. Zilja, S. Curri dhe P. Xhaho. Një ditë të ftohtë para përgatitjes, trajneri Birçe i thotë A. Sulos, një sulmuesi potent, por që kishte pësuar rënie se do të qëndronte në stol. Po qe se do të qëndroj në stol, tha ai, do të largohem fare. I madhi Agron, nga ajo ditë u largua, më vonë, aty rreth viteve 78' u rikthye, tashmë si trainer i Vlorës.
Vitet 80' do të konsiderohen si një hap cilësor i "Flamurtarit". Askush nuk do të mendonte më vonë se ky ekip do të pëlqehej aq shumë, do të adhurohej, herë për golat, herë për vallzimin në fushë, herë për rezultatet. Por si ndodhi kjo?
- Ekipet e qyteteve të tjera ishin të ngjashme me njëri-tjetrin, për nga mënyra se si luanin, si fitonin dhe si humbnin ndeshjet, kupat, apo kampionatin. Në atë kohë kishte ekipe rebele, që fitonin një ndeshje, njëzet humbnin. Kështu në pamundësi për të thyer Tiranën, në jo pak kohë, bëmë bllokimin e saj. Tek ajo ndrisnin dy sulmues Kola, Minga. Sot nuk dihet ku janë shpërndarë ata, por ekipi i viteve 80' përbënte një skuadër dinjitoze, ishin P. Ruci, F. Ziai, E. Liçaj, A. Canaj, K. Cipi, Sh. Zilja, Xhaho, Taho. Ndërkohë krahas tyre vijnë prurjet e vitit 60, Ferku, Bubeqi, Gjondeda. E përshkruar kjo rrugë është e tillë, 82, 93 nënkampion, 83 dhe 84 në finale, 85, 86 fitues. Prekëm dy kupa. Për fatin tonë jo fort të dëshiruar mbetëm 6 herë nënkampion. Viti 83' e në vijimësi lexohet, vitet e të mëdhenjve. Tirana mbante peshën. Mbrojtësit e saj ishin të vështirë për të depërtuar. Lekbello, Bimo, Baçi, Vladi. Ishte koha e sportistëve "star" të Tiranës. Po atë kohë do të formonin vargonin e pafund të dhimbjes time, në mospjesëmarrjen me "Flamurin" në kupat e Ballkanit. Për herë të parë në këto vite, skuadra zbriti në vjeshtë në takimet me Aek të Athinës dhe Velezh të Mostarit. Nuk më lejuan të merrja pjesë në të dy takimet, duke u kthyer në një spektator të thjeshtë që vuan tragjedinë e popullit të tij, vuanja "biografinë". "A. Sulo më tha: Vasil ik bëj biografinë në Dhërmi dhe hajde më pastaj. Ekipi iku, dhe në vendin tim morën Kovaçin dhe ndonjë nga rrethet. Në Evropë, Barcelona ruan emrin e saj me autoritetin e ekipit të madh. Në Spanjë, por edhe në Evropë kishte formuar varganin e pafund të titujve. Barcelona mbërriti në Vlorë, në vjeshtë, në shtatorin e Kupave të Evropës. Në formacionin e saj, yjet ishin prezent. Në portë Zubizareta i Barcelonës dhe i kombëtares spanjolle. Linekeri, ylli i Anglisë, lojtar i kombëtares. Ishin gjithashtu Hjuxh si dhe spanjollët e kombëtares Karasko, Alberto, Miguer, Viktor. Më kanë pyetur të gjithë, ndonëse kanë rrjedhur vite: Si e bëre golin? Sot po e përmbledh me dy radhë: Një top ka ardhur nga mesfusha, e kam stopuar dhe kam gjuajtur. Unë e ruaja vizionin e portës edhe kur sytë nuk shohin portën. Zubizareta me gjithë lëvizjet, ishte një portier i mahnitshëm. Furia e gjuajtjes ishte e madhe, brenda disa sekondave, topi pushoi në rrjetë dhe e drodhi Zubizaretën. Ky ishte një gol që nuk u ngjante të tjerëve, ndërsa në portë ishte një portier, që gjithashtu, nuk u ngjante të tjerëve. Me aftësitë dhe lartësinë ai përbënte një portier të madh, i cilësuar si më i miri në Evropë. Barcelona vërtet u befasua, por e ka mbledhur veten. Na ndëshkuan me një gol.
KRESHNIK CIPI
Në vitet '80,në qytetin detar emri i skuadrës së "Flamurtarit" të Vlorës ka qënë më i përmenduri. Kristalizohen dy arsye. Suksesi që kjo skuadër shqiptare arriti në skenat e futbollit europianë.E dyta: pabesia me të cilën rregjimtarët goditën pjestarët e saj. Është një qytet dëshmitarë. Dhe ende i pazbuluar qëllimi. Në horizontin e skuadrave të Europës, Barcelona edhe sot është një ndër ekipet potenciale të sportit europianë. Me yje të njohur, por të shuar përpara,një ekipi të panjohur të një qyteti bregdetar në arenat e sportit europianë. 20 vite më vonë protagondistët e saj, mbeten në librin e kohës me kujtime të thyera nga vitet. Ftohtësia e akullt si e Antrakditës e rregjimit karshi sportistëve të një ekipi fukarenjësh, që rrëzoi në gjumë, ekipin e miliarderëve të Barcelonës.Kreshnik Cipi, sportisti që dhimbshën e lanë të presi, nga realiteti i robëruar i kohës, sjell ca fakte vërtete tronditëse.
LIBËR I HAPUR
Stoperi i "Flamurtarit" dhe i kombëtares shqiptare nga vitet '75-80, Kreshnik Çipi,. Ai është rritur në lagjen me traditë të Vlorës, Muradije. Në këtë lagje, - tregon Çipi, - një pasion i dehte fëmijët. Ky ishte futbolli. Muradija e bë e njohur kur nga shtëpitë e saj të vogla dolën dhjetra talente, që kapën majat e sportit. Aty në Muradije e mësoi artin e futbollit V. Ruçi, edhe portieri Musta aty mësoi të fshehtat e portës.
Lagjia e panjohur e sportisteve.
ZBULIMI
Nëpër Muradije me një biçikletë kalonte vazhdimisht një njeri i madh i sportit. Ishte Feredun Bejkosala, mësues fiskulture. Ngado që shkonte ai kthehej aty në Muradije dhe vrojtonte djemte e lagjes. Një ditë kur pushuan shirat e stinës F. Bejkosala ndaloi biçikletën dhe më tha: Do vish në futboll. Këtu dëgjova ofertën e parë. Zemra ngriu. Ai i patundur në fjalët e tij, vijoi të nesërmen duke thënë se duhej të veja, se ky lloj sporti është art më vete. Nuk është i thjesht ti biesh fushës cep më cep. Ka bukurinë, shëmtinë, madhështinë, rënien e tij. Pranova duke u futur ëmbëlsisht kësaj magjije, përfundimisht në një lloj spartakiade midis qyteteve të vendit. Me shpirtin të lodhur atëherë mundem Dinamon, Korçën, Fierin. Po fituam vetëm një kupë qelqi, që s'kishte asgjë për zili. Aty për herë të parë bëmë edhe refrenin e një këngë, që e futi Skënder Ibrahimi: Ne jemi më të fortë, ne do të fitojmë.
VITET E PARA
Kur F. Bejkosala dhe S. Elmazi kërkuan një mbrojtës në krahun e majtë me ekipin e të rinjëve, ndonëse isha 15 vjeç, nuk do ti fshija dot lotët. Një sezon e gjysëm do ta mbyllja me këtë ekip. Në mes të dimrit, janari i vitit 1975 kalova në ekipin e madh të "Flamurtarit". Ishte ky ekip me një mbrojtje shtatlartësh. Kur shkova në pozicionin e ëndërruar të jetës time, që nuk m'u nda për 15 vjet vrejta se shtatëlartësia e saj krijonte një kordon lastresh. Ekipi i viteve '75 kjo ëndërr e largët aso kohe përbëhej nga V. Radhima, B. Nelaj, K. Shakaj, N. Saraçi, A. Ahmeti, G. Troqe, M. Zeqiri. Sulimi ishte kanonës. Mexhit Haxhiu, Sh. Zilja, S. Curri. Hyra në ekip me P. Rucin. Vendi i "Flamurtarit" megjithë vëmendjen nga kreu i tabelës, përfundonte aty nga vendi 5-6. Rreth e rrotull këtyre vendeve vërtitej "Flamurtari" për vite të tëra. Maje tifozëria e qtytetit nga tribuna C thërrisnin: Bëje fole, atje ku je se të erdhi "ujku". D.m.th., qëndro aty tek vendi, 5-6 se vinte "ujku" Tirana, Dinamo. Ndeshja e parë me Dinamon. Ishte vjeshtë, 2 ose 3 tetor '75. Ky ekip i fort ishte me një sulm arrogante me Pernaskën, Zërin, Ballgjinin. Ky i fundit ishte "preja" ime.Libër i kohës.
PËRBALL SHUSTERIT, BUTRAGENJOS, BONJEKUT
Aty rreth viteve '80, "Dinamo" gjëndej ngushtë për një mbrojtje të fortë, kundër "Ajaks". Sulmues të saj ishin Tahamata, Anderse, Lerbi. Kur shkuan në Hollandë në stadiumin e saj gjetëm Krojfin e madh, që qeveriste Vanbasten, Bosman, Rajkard. Me ekipin kombëtar në Austri përballë kisha Prohaskën. Ishte mospërfillës, shtatëlartë. Ishte lojtar që gjente "gjuhën" me Shaknerin, Pecei, Konsilja , Robertsaren. Si e kam mbajtur më kanë pyetur, me mundim. Në '86 me kombëtaren kisha për karshi "hipnozën" Bonjek. Ishte frikë të ruaja me forcë sulmuesin e Juventusit. Ai ishte energjik dhe çorientues i madh. Sulmin e mbështeste te pabesia. Në '92 në Spanjë përballë kisha "magjistarin" të brishtin, e flokëkuqin, Butragenjo. Me Micell, Sanciz, Guardiola, Butragenjo ishte fluturues. Ishte dinak, ngase tiparet e tij shprehinin fshehtësinë e hijes së tij. Mbrojtësit nganjëherë i linte kushedi sa metra larg. Kurse me Barcelonën e madhe, ekipin e Evropës, mateshin të barabartë. Linekeri i kombëtares angleze dhe Hjuxhi i ishullit ishin të vështirë për t'i ruajtur. Në '86 Barcelona erdhi me Shusterin e tmerrshëm, që kishte hedhur tej portierët e Evropës.Ora e qartësisë.
NJË FITORE 8 USD, BARCELONA 15000
Sapo kishte rënë muzgu në stadiumin e Beogradit. Katanec një lojtar, sot trajner i Sllovenisë e pamë me sy të trishtuar duke qarë. Përkthyesit i thanë ngushëllime, fundja kjo ndeshje ishte. Por ai na tha, është i dëshpëruar se humbi 8000 USD. Në Barcelonë, mësuam një kuriozitet. Dikush aty na tha, ju luftoni për një mëngjez, aq vlen 8 USD. Kurse barcelonasit për çdo ndeshje shpërbleheshin me 15000 USD. Qyteti i Barcelonës në terr, ndriçohej nga drit.at Qemë duke u kthyer nga aeroporti në hotel. Rrapo Taho e "Provokon" komisarin, që na shoqëronte në çdo ndeshje jashtë vendit. Ku i gjejnë gjithë këto drita o shoku komisar. Lëri Rrapo janë reklama. Taho ja kthente: "E o shoku komisar reklama janë, fshati që duket nuk do kallauz. Komisarët e partisë që na shoqëronin jashtë shtetit, para se të largoheshin na mbysinin me porosi. Mos merrni këtë, as këtë, as atë. Kurse vet nuk harronin të merrnin lugët dhe pirujntë e avionit. Rrugëtim ne vise me fjorde të magjishëm.
NË FINLANDË ME KËPUCË TË GRISURA
Finlanda ky vend i fjordeve te magjishem, për ne shqiptarët, që vinim nga një vend i varfër ishte një parajsë. Në qytetin Helsinki kemi çaste të hidhura. Përfaqësuesi i kombëtares shqitare ishte me këpucë të grisura. Për të mos e mësuar arbitri jam vonuar në dhomat e zhveshjesh. Por në vitin 1980, me austriakët ishte krejt ndryshe. Ata nuk e tresnin dot regjimin tonë. Duke e dalluar që larg vafërinë tonë gazetat e këtij vendi shkruanin: "Erdhën shqiptarët me trastat në duar". Mengjeze fundvjeshte.
MË NDIHMOI DJALI I KADRI AZBIUT, AGRONIU në dhe motra gjimnazin e mbyllëm me 10-ta. Për arsye biografike nuk na dhanë arsimin e lartë. Shkaqet ishin, gjyshi Nusreti dhe dy dajat të dënuara me burg politik. Ndjehesha po aq i dëshpëruar, 18 vjeç lojtar i kombëtares. Bëja çdo vit lutje me shpresë, megjithëse çdo javë fitoja anketën e gazetarëve dhe trajnerëve. Isha në rrugën e dyzimit, mes dëshirës së thellë dhe rrugës pa kthim. Imiri, Agron Dauti, futbollist i "Dinamos", që ishte vlonjat, më rregulloi letrat të shkoja me "Dinamon" më pas me kombëtaren. Në '76 nuk u thirra asnjëherë në "Shpresa", isha fitues çdo javë. Në '82 më largojnë nga kombëtarja. Nuk më dhanë as shkollën. Shkova tek kryetari i degës Llambi Peçini. Kush janë arsyet, që më përplasin andej këndej, siç zhvillohej lufta e klasave. Ti nuk e di kush je, tha, dajat e t'u janë armiq të partisë.
LETRAT ANONIME
Psherëtinin buzë.Ndërkohë vajtjet dhe largimet e mia në kombëtaren kanë përshkruar një amplitudë të atillë, kur dobësohej lufta e klasave, më thërrisnin, kur ashpërsohej më largonin, por ajo asnjëherë nuk u shua për mua. Sapo isha grumbulluar në atë pranverë me kombëtaren, kur nga qyteti i Vlorës drejt KQ, kishin vërshuar qindra letra anonime. Përse të vejë në kombëtare djali i kulakut? 22 vjeç kam marrë shiritin e kapitenit. Kur thërrisnin shokët në kombëtare, ndihesha në vështirësi.Rreziku:Kur u kthyem nga Polonia u derdh vreri mbi ne. Agjentët e sigurimit pikasën ca orë të padeklaruara dhe përjashtuan nga ekipi 50% të skuadrës. V. Rucin, Taho, P. Ruci, V. Daullja, A. Ziai.Vijëzim në altarin e shpirtërave.
"MERRNI SHEMBULL NGA NOVOSELA PËR RENDIMENTIN E GRURIT"
Na kanë thirrur në komitet sepse kishin humbur ca ndeshje. Merrni shembull nga Novosela dhe Kuçi, na thanë, që ka rritur rendimentin e grurit dhe të misrit 10 herë. Ç'punë kishim ne me grurin dhe misrin, kjo s' merrej vesh. Ata rritësit e rendimentit jetonin 10 muaj me bukë misri.
Kohë e çuditshme:
Kur shkuam në Barcelonë, P. Ruci doli tek shkallët e autobuzit dhe bënte formacionin. Trajneri: Ramiz Alia, portier: L. Çuko, qëndrëmbrojtës: Pali Miska. Një futbollist beratas na tha: siç flisni ju të fusni në burg.
SHIFRAT NGA NDESHJET E "FLAMURTARIT"
Post scriptum '80, mbërriti kupa ballkanike me Aek, Athinë, 3:2 dhe 2:1, me gola të Sh. Ziles dhe S. Currit. 1982, nën kampion, '85 fitues i kupës në Republikë në Elabasan, '86 finalistë të kupës, nën kampion, '87 fitues të kupës, 2:1 me "Partizanin" në Shkodër. Kujtime të brengosura: Komiteti i futbollit sot federata, ruante një parim: "kupa të mos dilte nga Tirana". Në takimet me Tiranën, ndeshja luhej në Tiranë, ekipi i Ministrisë së Brendshme në Gjirokastër. Kupa kishte shkuar qysh në mëngjes në Gjirokastër pa e ditur si do të dilinin ndeshjet. Rasti i tretë: Aty pabesia shfaqet hapur. Federata na zuri pritë. Fituam me Vllazninë 5 - 3 në Shkodër. Në këto rrethana pyetëm federatën, du do të zhvillohej ndeshja finale me "Partizanin" . Ne u nisëm dhe në qytetin tonë mbërritëm rreth orës 4 të mëngjesit të hënën. Në mëngjes federata na lajmëron se duhej të shkonim prapë në Shkodër, nga ku qemë kthyer sepse aty do të luhej finalja. U kthyem sërish, u nisëm me një autobuz që e bënte 10 orë rrugën. Të mërkurën ishte finalja. Fituam, megjithëse udhëtuam 2 ditë. Por kupa ngeci. U vonua dhënia e kupës sepse federata i kishte shkruar diplomat me emrin e futbollistëve të "Partizanit". Na dhanë vetëm pupën, kurse diplomat e kësaj fitoreje asnjëherë nuk u morëm. '88 - '89 finalistë të kupës. Gjatë këtyre viteve kemi dalë disa herë nënkampionë. '90 - '91. Era e ndryshimeve e kishte bërë të paqëndrueshme federatën, që u detyrua të siglonte emrin e "Flamurtarit" si kampion.
"Flamurtari është ekipi i parë shqiptar që doli nga qerthulli i skuadrave shqiptare, që nga kupat e evropës ktheheshin të gjunjëzuar. '85 Kupa e Kupave, humbëm me Helsinkin. '86 kupa "Uefa" me Barcelonën 1 - 1 dhe 0 - 0. '87 eleminojmë "Partizanin" e Beogradit 2 -0 dhe 2 - 1, fitojmë me Vismut Aue, eleminohemi nga Barcelona në takimin e katërt. '88 me Lots, ishte fshirja e brengosjes, nga që humbëm, sopata preu gjysmën e ekipit.
[gallery columns="1" size="full" ids="158954,158955,158956,158957,158958,158959"]
